NETTAVISEN: Eigne merkevarer (EMV) på kjøtt, ost og juice fyller opp butikkhyllene hos både lågpriskjedene og supermarknadane. Hos Extra kan du velje mellom Coop- eller Xtra-merket.

Ein nærmare kikk på variantane av eigne merkevarer på same kjøtt-, ost- og juiceprodukt, viser at same produsent står bak billigaste og dyraste alternativ.

Butikkens billigaste merkevare kan også vere produsert av etablerte merkevareleverandørar.

Slakteriet: – Kjøttdeig er kjøttdeig

Tilbake i butikkhyllene blir vi tilbode ulike variantar av eigne merkevarer innan både kjøttdeig, okse- og svinekjøtt.

Hos Extra kan du velje mellom Coop- eller Xtra-merket.

Slakteriet Fatland Ølen produserer begge produkta. 

Både feittprosent, salt- og vassinnhald er det same. 

Men Coop-merket er dyrare. Karbonadeigen får eit prispåslag på 8 kroner. 

Vi ringde produsenten bak Coop-produkta, Fatland Ølen, for å få vite forskjellen.

– Kjøttdeig er kjøttdeig og karbonadedeig er karbonadedeig, seier dagleg leiar Svein Ølen.

Vi får stadfesta at bortsett frå innpakningen er det knapt noko forskjell på dyraste og billigaste kjøtt- og karbonadedeig innan eigen merkevare hos Coop.

Slaktar og pølsemakarmeister Erik Strøm-Larsen hos Strøm Larsen er heller ikkje i tvil.

– Eg meiner vel det er ganske riktig, at det er akkurat den same vara, seier han.

– Dette handlar om kva for prispåslag butikken tar, og ikkje kvalitetsforskjell, seier Strøm-Larsen.

Han meiner det er enklare for butikkane å presse opp prisane på eigne merkevarer.

– Ein kan ikkje gjere noko meir med ein kjøttdeig enn å tilsette feitt. Og her er det ei maksgrense på 14 prosent. Det einaste ein kan gjere er å eventuelt kverne deigen litt annleis, seier han.

Kommunikasjonssjef Harald Kristiansen i Coop Norge påpeiker at emballasjen er forskjellig ved at Xtra-deigane er vakuumpakka, medan Coop er pakka i modifisert atmosfære.

Slaktaren vil ikkje snakke med Nettavisen

Hos Rema 1000 sel dei butikkens eigen merkevare Prima.

Kjøttdeigen frå Prima blir også produsert av Nordfjord Kjøtt, som sel både karbonade- og kjøttdeig under eigen merkevare.

Nordfjord Kjøtt vil ikkje snakke med Nettavisen eller svare på spørsmål om kva som skil produkta.

Her betalar du 14 kroner meir for merkevara, sjølv om det knapt er forskjell på produkta. 

Rema 1000 opplyser at om det er mangel på råstoff, kan det blandast inn fryst råstoff i Prima-deigane.

– Kan de opplyse om det var blanda inn fryst råstoff i Prima karbonade- og kjøttdeigen vi kjøpte?

– Vi måler ikkje dette på produktnivå, men per no har vi ikkje mangel på råstoff, opplyser daglegvarekjeda.

Rema 1000 svarar ikkje på korleis dei forsvarar prisforskjellen på produkt som er meir eller mindre det same.

Kjøttprodusent: – Liten forskjell

Butikkane sjonglerer ikkje berre med prisane på eigne merkevarer innan kjøttdeig og karbonadedeig.

Hos Coop og Rema 1000 fann vi rekke andre eksempel innan anna kjøtt, ost og juice.

I april representerte eigne merkevarer rundt 17 prosent av totalt 16.000 varer hos Coop. Det opplyser kjeda sjølv til Nettavisen.

Tal frå analysebyrået NielsenIQ har tidlegare vist at EMV-andelen innan kjøttdeig- og farsar er nesten 80 prosent.

Enorm prisforskjell

I påleggshylla hos Extra ser kokt skinke frå Xtra- og Coop-merket forbausande like ut.

Pakken med merket Coop står fram som litt meir tiltalande, og skinkeskivene er firkanta i staden for runde.

Det er ein liten kvalitetsforskjell, og det handlar om reinskjeringa. Men det er ikkje store skilnaden, så klart.

Svein Fatland, daglig leder i slakteriet Fatland Ølen.

Vel du Coop-merket betaler du 67 prosent meir for kokt skinke per pakke.

Ein nærmare kikk på svine- og nakkekotelettar hos Rema 1000 og Extra viser det same bildet.

Coop-kotelettane får eit prispåslag på 30 prosent når dei blir selde under Coop-merket. 

Klarar du å se forskjellen på kotelettane? Pakken til venstre kostar 96,90 kroner per kilo. Det er 22 kroner meir per kilo enn Xtra-kotelettane. 

Innhaldslistene på begge pakker er den same. Det er også feittmengda.

Når det gjeld nakkekotelettane kan skalken, den første skiva som blir skoren, bli med i nakkekotelettar produsert under Xtra-merket.

Utover det er det berre pris og innpakning som skil, opplyser Fatland Ølen.

Dermed er det mogleg å lage nesten identiske varer, men under forskjellige merke. Det gir daglegvareaktørar som Coop og Rema 1000 moglegheit til å sjonglere på pris.

– Du betalar for innpakninga, og at Coop-merket berre har norske varer. Er det billigare innpakning sparer vi pengar på pakkekostnaden, seier Ølen.

– Får de ulik betaling for å produsere under Coop- og Xtra-merket?

– Coop betaler oss for oppskrifta og kostnaden denne har, seier Ølen.

Vi får ikkje direkte svar frå Rema 1000 om det faktisk er nokon forskjell på Prima-kotelettane og kotelettane frå Nordfjord Kjøtt.

På generelt grunnlag svarer dei at storleik, feittkappe og tjukkleik og kor mykje «trimma» kjøttet er er forskjellen.

Dei seier at innsparingar i skjering gjer at det vil vere ein prisdifferanse.

– Sjeldan mangel på norsk kjøtt

Ølen hos Fatland viser til at kjøttvarer som er merka med Coop alltid er norsk kjøtt. Når det er mangel på norsk kjøtt bruker dei kjøtt frå Tyskland i Xtra-kjøttprodukta.

Ifølge slakteriet er det sjeldan mangel på norsk kjøtt. Dersom kjøttet ikkje kjem frå Norge er det tydeleg merka på pakken.

– Når berre pris og innpakning skil kjøtt- og karbonadedeig, kva for eit produkt vel du sjølv når du handlar?

– Eg vel Coop sin kjøttdeig når eg skal lage pasta. Denne er noko finare malt enn Xtra sin kjøttdeig, seier Ølen hos Fatland.

– Butikkane gir inntrykk av større utval

– Så lenge feittmengda på kotelettane er den same, er det same produkt, men så kan sjølvsagt feittmarmoreringa variere, seier slaktar og pølsespesialist, Strøm- Larsen.

Han meiner forbrukarane er naive:

– Butikkane gir inntrykk av at kundane får eit større utval, men når produkta i realiteten er like, nyttar dei seg av at kundane trur dei får noko meir om dei vel den dyraste pakken, seier han.

Reagerer på praksisen

Lene-Westgaard Halle, medlem av næringskomitéen og stortingsrepresentant for Høgre, var ikkje klar over at kjedene priser same produkt forskjellig innan eigne merkevarer.

– Dersom produktet er likt, er det merkeleg at dei tar høgare pris. Sånn skal det ikkje vere. Eg håper daglegvarekjedene har ein god forklaring, seier ho, og understrekar:

– Kunden skal ikkje betale meir for same produkt, og det er viktig at forbrukarane blir klare over dette.

Slaktar Strøm Larsen reagerer også på praksisen.

– Ja, kva skal du seie. Det er litt sånn bransjen vel å gjere det. Eg vil vere forsiktig med å legge meg ut med nokon. Men det er klart at butikkane forsøker å gjere det så vanskeleg som mogleg for forbrukarane med ulike innpakningar så dei ikkje skal oppdage det, seier han.

– Butikkane bestemmer prisane

Over i ostedisken får vi også moglegheit til å velje mellom ulike ostar frå butikkens eigne merkevarer.

Synnøve Finden produserer alle dei tre ostane. 

Coop-osten er 13 kroner dyrare enn billegaste variant Xtra. 

Ut frå innhaldsdeklarasjonen har Coop Gulost same innhald som Synnøve gulost. Bortsett frå at Coop-osten ikkje er laktosefri, men inneheld 0,01 gram laktose per 100 gram.

Xtra-osten har 3 prosent mindre feitt enn Synnøve- og Coop-gulosten. Heller ikkje denne er laktosefri.

Vi får ikkje svar på om det er meir kostbart å lage syrekulturen til Coop-osten. Men at syrekulturen påverkar smaken på osten.

Oraug Rygg understrekar at det er Coop som bestemmer kva dei ulike ostane skal koste i butikken.

Tilbake i juice-hyllene hos Extra bognar det av juice. Prisforskjellen er markant. Coop-merket er 46 prosent dyrare enn Xtra-merket.

Begge appelsinjuicane blir produseret av Røra Fabrikker, og innholdlista er identisk.

Vi spurte Røra Fabrikker om kva som er skilnaden på juice framstilt under merket Coop og Xtra-merket.

– Ikkje noko meir enn det som står på pakken, sier Trond Arild Fremstad, dagleg leiar i Røra fabrikker.

Han seier vi skal få snakke med nokon andre, før han seier at spørsmålet må rettast til Coop sentralt.

– Vi uttalar oss ikke til avisa om det der, seier han.

Harald Kristiansen, kommunikasjonssjef i Coop, seier at konsentratet har ulik kvalitet og at emballasjen er forskjellig. Vi får ikkje opplyst kva kvalitetsforskjellen er.

– Kvifor er det så store prispåslag på meir eller mindre same produkt? Vi tenker då på kjøttdeigen, karbonadedeigen, nakkekotelettar og juicen? Kva er det forbrukarane eigentleg betaler for i prispåslaga i Coop-serien?

– Det er ulike produkt og ulik kvalitet som gir ulik pris, og det er kundane som skal ha valfridomen. Dei skal sjølv kunne velje kva råvare dei ønsker i sine produkt, kva kvalitet det skal vere, opphav på råvara og korleis produktet er emballert. Prisforskjellane blir spegla i dette, seier han.

NB! Kiwi fører ei rekke EMV-produkt i dei same varekategoriane under merket First Price, Folkets og Eldorado. Til forskjell frå konkurrentane Rema 1000 og Coop blir dei produserte under Norgesgruppens merkevarehus Unil. Her går det ikkje fram kven som har produsert vara, og dei er derfor ikkje tekne med i vår undersøking.

Prisane er sjekka 23.03.23 og 12.05.23 i butikkar i Oslo.